Γραφικά με GTK+

Γενικά
Θέμα του οδηγού αυτού είναι τα γραφικά με τη χρήση της βιβλιοθήκης GTK+. Ο επίσημος οδηγός στα αγγλικά βρίσκεται εδώ: http://library.gnome.org/devel/gtk-tutorial/stable/ Τα παραδείγματα που χρησιμοποιώ βρίσκονται και στον αρχικό οδηγό. Παρ'όλ' αυτά δεν πρόκειται για μετάφραση μιας και ο μεταφραστής είναι προδότης (traduttore traditore :D ) αλλά για έναν καινουριο οδηγό.
Η GTK+ είναι μια βιβλιοθήκη που ξεκίνησε από το πρόγραμμα GIMP και εξελίχθηκε σε αυτόνομη βιβλιοθήκη. Παρέχει τις βασικές λειτουργίες για γραφικά, GUI, συμβάντα, κ.α.

Προαπαιτούμενα
Για τη χρήση της βιβλιοθήκης θα χρειαστεί να εγκαταστήσουμε μερικά πακέτα, τα build-essential, gtk+-2.0, pkg-config. To build-essential μας δίνει το GNU C μεταγλωττιστή, τo εργαλείo make κ.α., το gtk+-2.0 είναι η βιβλιοθήκη, και το pkg-config είναι ένα βοηθητικό πρόγραμμα που διαχειρίζεται τις παραμέτρους για το gcc. Aνοίγουμε το τερματικό και πληκτρολογούμε:

sudo apt-get install build-essential gtk+-2.0 pkg-config

Το πρώτο πρόγραμμα
Στον παρών οδηγό θα ασχοληθούμε με c, αλλά υπάρχουν και διεπιφάνειες και για άλλες γλώσσες προγραμματισμού. Ανοίγουμε ένα αρχείο bla.c και γράφουμε μέσα τον παρακάτω κώδικα:

#include <gtk/gtk.h>

int main( int argc,
char *argv[] )
{
GtkWidget *window;

gtk_init (&argc, &argv);

window = gtk_window_new (GTK_WINDOW_TOPLEVEL);
gtk_widget_show (window);

gtk_main ();

return 0;
}

Το αποθηκεύουμε και έπειτα το μεταγλωττίζουμε με την εντολή:

gcc bla.c -o bla `pkg-config --cflags --libs gtk+-2.0`

Προσοχή παραπάνω είναι ` και όχι ', αυτό σημαίνει αντικατάσταση του αποτελέσματος της εντολής pkg-config --cflags --libs gtk+-2.0, την οποία αν εκτελέσουμε μόνη της θα δούμε μια λίστα από διαδρομές, αρχεία, βιβλιοθήκες τα οποία είναι παράμετροι για το gcc. Φυσικά αν ξέρουμε τι κάνουμε αυτές τις παραμέτρους μπορούμε να τις τροποποιήσουμε με το χέρι.
Τρέχοντας το πρόγραμμα:

./bla

θα δούμε ένα παράθυρο που δεν έχει τη δυνατότητα τερματισμού εκτός από το ctrl+c.

H πρώτη γραμμή λέει στο πρόγραμμά μας ποια αρχεία να συμπεριλάβει. Η διαδρομή των αρχείων καθορίζεται από την εντολή pkg-config --cflags --libs gtk+-2.0. Μετά από τον απαραίτητο ορισμό του κυρίως προγράμματος main χρειαζόμαστε την κλήση της συνάρτησης gtk_init. Σε όλα τα προγράμματα αυτή η κλήση είναι απαραίτητη εκτός κι αν ξέρουμε τι κάνουμε. Όλες τις παραμέτρους από τη γραμμή εντολών που έχουν να κάνουν με τη gtk τις αφαιρεί από τη λίστα των παραμέτρων και τις υπόλοιπες μπορεί ο χρήστης να τις χρησιμοποιήσει όπως θέλει.

Στην gtk σχεδόν όλα είναι GtkWidgets. Έτσι και το παράθυρό μας είναι ένας δείκτης τύπου GtkWidget (GtkWidget *window). Αυτός είναι ο ορισμός του αλλά το παράθυρο δημιουργείται για πρώτη φορά στη γραμμή:

window = gtk_window_new (GTK_WINDOW_TOPLEVEL);

Δημιουργείται όμως στη μνήμη, τίποτε δε φαίνεται ακόμη στην οθόνη. Η εντολή που το προβάλλει είναι η:

gtk_widget_show (window);

Αλλά πάλι δε συμβαίνει τίποτε. Αρχίζουμε και βλέπουμε πράματα όταν ο κώδικάς μας μπει στο βρόγχο gtk_main (), ο οποίος είναι και ο κύριος βρόγχος του προγράμματός μας. Μετά από αυτή την εντολή τίποτε δε συμβαίνει.


Pygtk
Και ύστερα από την παραπάνω προτροπή ακολουθεί σε python. Η python είναι μια γλώσσα προγραμματισμού που δε χρειάζεται να μεταγλωττιστεί (interpreted και όχι compiled, ας με βοηθήσει κάποιος με την ελληνική ορολογία) Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστούμε επιπλέον το πακέτο pygtk.

Ανοίγουμε το τερματικό και πληκτρολογούμε python και μας περιμένει το γνωστό
>>>
Εδώ πληκτρολογούμε

>>>import pygtk
>>>import gtk

κι έτσι έχουμε εισάγει τις βιβλιοθήκες που χρειαζόμαστε. Μιας και στην python δε χρειάζεται να δηλώσουμε μεταβλητές απλώς δημιουργουμε το παράθυρό μας με

>>>window = gtk.Window(gtk.WINDOW_TOPLEVEL)

και το προβάλουμε με

>>> window.show()

Προφανώς ακόμη δεν εμφανίστηκε τίποτε στην οθόνη γιατί δε φτάσουμε στο κυρίως βρόγχο. Αυτό γίνεται με

>>>gtk.main_level()

Και πάλι το πρόγραμμά μας δεν έχει δυνατότητα τερματισμού εκτός από ctrl+c. Η δυνατότητα τερματισμού πραγματοποιείται με σύνδεση του συμβάντος με την αντίστοιχη εντολή.

sed

H sed είναι κι αυτή μια γλώσσα προγραμματισμού για μαζική επεξεργασία κειμένου. Ο όρος μαζική αναφέρεται στην αλλάγη για παράδειγμα μιας ακολουθίας γραμματων με μία άλλη σε πολλά αρχεία. Δε θέλουμε φυσικά να κάνουμε αυτή τη δουλειά για όλα τα αρχεία με το χερί, γι'αυτό και υπάρχουν αυτά τα εργαλεία που την αυτοματοποιούν.

Aς υποθέσουμε ότι θέλουμε να αλλάξουμε σε ένα αρχείο, χωρίς να το ανοίξουμε με κάποιο πρόγραμμα, όλες τις εμφανίσεις της λέξης foo σε man. To αρχικό αρχείο είναι το old και αποθηκεύουμαι τις αλλαγές στο new. Αυτό γίνεται πολύ απλά με την παρακάτω εντολή:

sed s/foo/man/ < old > new

awk

Η awk είναι μια ακόμη γλώσσα προγραμματισμού που χρησιμοποιείται συνήθως σε συνδυασμό με προγράμματα κελύφους. Σκοπός της είναι να διευκολύνει την αναζήτηση σε αρχεία για ένα συγκεκριμένο μόρφωμα (pattern). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως εντολή από το τερματικό:

awk 'source code' input-file1 input-file2

ή αν το πρόγραμμα είναι αρκετά μεγάλο να εκτελεστεί από ένα αρχείο:

awk -f program-file input-file1 input-file2 ...

Ένα απλό πρόγραμμα awk είναι το εξής:

awk '{ print }'

το οποίο τυπώνει ό,τι γράψετε στην οθόνη (όχι με ανεξίτηλο μαρκαδόρο γιατι δε θα σβήνει μετα με τίποτε).
Ένα πιο χρήσιμο πρόγραμμα θα μπορούσε να είναι το εξής:

ps aux | awk '/foo/ { print $2 }'

το οποίο τυπώνει τη δεύτερη στήλη της εντολής ps μόνο αν μία συγκεκριμένη γραμμή περιέχει την ακολουθία foo.

grep

Η εντολή grep είναι από τις πλέον ισχυρές εντολές στο linux. H χρήση της συνήθως συνδυάζεται με τους διαύλους (pipes). Σκοπός της είναι η αναζήτηση μιας ακολουθίας χαρακτήρων σε ένα κείμενο. Αλλά ας δούμε ένα παράδειγμα. To αποτέλεσμα της εντολής:

ps aux

είναι όλες οι δειργασίες που εκτελουνται στον υπολογιστή μας από όλους τους χρήστες και όπως φαντάζεστε είναι αρκετά μακροσκελές. Εμείς όμως ψάχνουμε το id μιας συγκεκριμένης διεργασίας, η οποία ξέρουμε ότι περιέχει το συνδυασμό γραμμάτων qti. Για να αναζητήσουμε αυτή τη διεργασία διοχετεύουμε το αποτέλεσμα της εντολής ps aux με ένα δίαυλο στην εντολή grep:

ps aux | grep qti

η οποία μετά αναζητεί το συνδυασμό χαρακτήρων qti και επιστρέφει μόνο εκείνες τις γραμμές που περιεχουν αυτό το συνδυασμό. Φυσικά η χρήση διαύλων δε περιορίζεται μόνο σε έναν:

ps aux | grep qti | grep wx

(Eίναι πολύ πιθανό η παραπάνω εντολές να μην επιστρέψουν τίποτε αν δεν υπάρχουν διεργασίες με τετοιους συνδυασμούς γραμμάτων στο όνομά τους.)